Arkadaslar Ms-Dos La iLgili Bir kac Bilgi Sunacagım ..
DOS’ta herhangi bir dosyaya ihtiyaç duymadan çalisan komutlara iç komutlar, çalısması için proğram dosyasının varlığına ihtiyaç duyan komutlara Diş Komutlar.Denir Diş komutları çalıştırabilmek için o komutun proğramlama dosyasına ihtiyaç vardir. Örnegin DELTREE komutunu kullanabilmek için DELTREE.EXE programının bulunmasi gerekir.
DIR (Liste,Halinde Sıralama)Bulundugunuz dizindeki dosya veya dizinleri listeler. Dir komutu tek basina kullanildigi zaman asagidaki gibi bir liste çikar.
C:\webo>dir
C sürücüsündeki birimin etiketi yok
Birim Seri Numarasi 3A18-72C55
C:\tunç>dizini
.DIR 04/11/98 19:34
.. DIR 04/11/98 19:34..
doctor.exe RESİM. DIR 07/02/98 11:10 RESİM
sabate.ddl2.874 02/01/98 21:04 sabate.dll
2 dosya 1.772.451 bayt
3 dizin 248.567.061 bayt bos
C:\tunç>_
Burada DIR ile belirlenmis olanlar dosya değil dizindir. Digerleri ise dosyadır. Her bir dosyanin adı, uzantisi, boyutu, son degistirme tarihi- saati ve uzun dosya ismi görüntülenmektedir.
Uzantisi .EXE, .COM, .BAT olanlar program dosyalaridir. Bunlarin isimleri yazilarak çalıştırılabilinir
Bir dizindeki dosya sayısı fazla ise ekrana sığmayacaktır. Sayfa sayfa görüntülemek için DIR /P seklinde /P parametresi kullanılır Detaylari göstermeden sadece isimleri listelemek için DIR /W kullanilir. Daha detayli bilgi için DIR /V kullanilir.
Bütün dosyaları değil de bir şarta uyan dosyaları listelemek için joker karakter dedigimiz ? ve * karakterleri kullanilir.
Dir *.exe ile uzantisi EXE olan dosyalar
Dir a*.exe ile bas harfi a ve uzantisi EXE olan dosyalar
Dir a*.e* ile bas harfi a ve uzantisinin bas harfi e olan dosyalar
Dir a?b*.exe ile bas harfi a ve üçüncü harfi b olan EXE uzantili dosyalar
Dir *. ile uzantisi olmayan dosyalar
listelenebilir. Buradaki temel kural * isaretinin bütün harfler yerine, ? ise tek bir harf yerine geçmesidir.
Dir komutu ile DOS’ta arama da yapilabilir. /s parametresi verilirse DOS alt dizinlerdeki dosyalari da listeler.
Örnegin önemli.doc isimli bir dosyayi aramak için
Dir önemli.doc /s kullanilabilir.
Liste alinirken siralama isteniyorsa /O parametresi kullanilir.
Dir /OD ile tarihe
Dir /ON ile ada
Dir /OE ile uzantiya
Dir /OS ile boyuta göre siralanabilir. Bu parametrelerin önüne - konursa tersi sirada listelenir. Yani Dir/OS ile küçükten büyüge siralanirken, Dir/O-S ile büyükten küçüge dogru siralanir.
Dir /A ile istenen özellige uyan dosyalar gösterilebilir.
Dir/AD ile sadece dizinler
Dir/AH ile gizli dosyalar
Dir/AR ile sadece okunabilir dosyalar
Dir/AS ile sadece sistem dosyalari listelenir.
DIZIN ISLEMLERI(CD, MD,RD)
Bir dizine girmek için
CD Dizinismi kullanilir.
Örnegin Windows dizinine girmek için
C:\>CD Windows C:\WINDIWS>
Windows\System dizinine girmek için
C:\>CD Windows\System
C:\WINDOWS\SYSTEM>
veya
C:\>CD Windows
C:\WINDOWS>CD System
C:\WINDOWS\SYSTEM>
seklinde kullanilir.
Bir dizinden çikmak için CD..
C:\WINDOWS\SYSTEM>CD..
C:\WINDOWS>
Ana dizine çikmak için CD\
C:\WINDOWS\SYSTEM>CD\
C:\>
Iki üst dizine çikmak için CD...
C:\WINDOWS\SYSTEM\VMM32>CD.. .
C:\WINDOWS>
Üç üst dizine çikmak için CD....
C:\WINDOWS\SYSTEM\VMM32>CD.. ..
C:\>
Yeni bir dizin olusturmak için
MD Dizinismi
Örnegin yeni isimli bir dizin olusturmak için
MD yeni
Bir dizin silmek için
RD Dizinismi
Yeni isimli dizini silmek için
RD yeni
şeklinde kullanılır. Bir dizini bu yöntemle silebilmek için, içinin boş olmasi gerekir.
Uzun dizin isimlerini DOS altinda kullanirken bunlari iki sekilde kullanabilirsiniz.
Eger Windows altinda bir DOS oturumu açtiysaniz bu isimler hem standart 8+3 formatinda hem de uzun formatinda kullanilabilir.
Direkt olarak DOS ortamina geçtiyseniz 8+3’lük kisa formatini kullanabilirsiniz. 8 harften daha uzun bir dosya veya dizin ismi verecekseniz bunu tirnak içinde yazmaniz gerekir.
Örnegin en çok kullandigim dökümanlar dizini olusturmak için :
MD "en çok kullandigim dökümanlar" seklinde yazmaniz gerekir.
Bu dizin listelendiginde hem orjinali ile hem de ENÇOKK~1 seklinde kisa ismi ile gösterilir. Bu dizine girmek için
CD ENÇOKK~1
veya
MD "en çok kullandigim dökümanlar" yazabilirsiniz.
SÜRÜCÜ DEGISTIRME
DOS’ta her sürücü bir harf ile temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü digerleri de hard disk ve diger sürücüler için kullanilir. Sürücü harflerinden sonra ":" kullanilarak o sürücüye geçilebilir.
A: ile disket sürücüye
C: ile de hard diske geçilebilir.
Bir sürücüye geçildikten sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur.
Örnegin bir disketin içerigini görmek için
C:\>A:
A:\>Dir
yazabilirsiniz. Veya kisaca
C:\> DIR A:
FORMAT (FORMATLAMA,BIÇIMLEME)
Format kelime anlami olarak düzenleme demektir. Bu ilk alinan disket için dogrudur. Disket DOS’ta kullanilmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atilmasi ile disketteki bütün bilgiler silinmis olur.
Yanlislikla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alinabilir.
Format komutunu harddisk için kullanmak çok tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu kullanacaksiniz.
C:\> FORMAT A:
Ile disket formatlanir. Bu komuttan sonra sürücüye disket yerlestirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. Isim verdikten sonra disket hakkindaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk kesimlerin bulunup bulunmadigini anlayabilirsiniz. Eger diskette bozuk kisimlar varsa bunlarin miktari da listeden okunabilir.
Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kisimlarini isaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kisimlari isaretleyerek buralar bilgi yazilmasini önler.
Ayrica sistem disketi olusturmak için de Format komutu kullanilabilir. (Bu is için SYS komutu da kullanilir.)
Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz. Virüs te bir yazilim oldugundan yazilimin tümü silinince virüs te silinmis olur.
/U parametresi kullanilirsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi diskete yazilmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarilamaz. Disketi silmek istediginizden eminseniz bu parametreyi kullanarak islemleri hizlandirabilirsiniz.
/S parametresi ile disketin sistem disketi olarak hazirlanmasini saglayabilirsiniz. Bu durumda bu disketi kullanarak bilgisayari açabilirsiniz.
/Q ile hizli format yapabilirsiniz. Bu islem bozuk kisimlari isaretlemez. Ancak oldukça hizli bir biçimde disketi bosaltir.
/V:Ad ile disketin ismini belirleyebilirsiniz.
C:\>FORMAT a: /q /u /s /v:ali
Komutu ile geri alma bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hizli formatlar.
Format yapabilmek için FORMAT.COM dosyasina ihtiyaç vardir.
SYS(Sistem Transferi)
Sys komutu ile bir diskete veya harddiske sistem dosyalari transfer edilebilir. Bu dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN dosyalaridir. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç digerleri bir diskete normal kopyalama ile kopyalanirsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyalari diskette özel bir yere kopyalanmasi gerekir. Bu islemi de SYS veya FORMAT /S komutlari yapar.
Sys a: ile diskete
Sys c: ilede harddiske sistem transferi yapilir.
Özellikle harddiskteki sistem dosyalari bozulmussa bilgisayarinizi harddiskten açamazsiniz. Bu durumda bilgisayari disketten (içinde sistem dosyalari bulunan bir disket , Windows için açilis disketi mesela) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi yapabilirsiniz. Bu islemi yapmak için diskette SYS.COM programi bulunmalidir.
LABEL (Disket etiketi degistirme)
Format yaparken sizden diskete bir isim(etiket) vermeniz isteniyordu. Bir disketin ismini degistirmek için onu formatlamak gerekmez. Örnegin harddiskimize baska bir isim vermek için
LABEL C: komutunu kullanabilirsiniz. Sizden 11 harflik bir etiket istenecektir.
LABEL A: komutu disketin etiketini degistirmek için kullanilir.
Bu programin ismi LABEL.EXE’dir
DATE, TIME ( Tarih ve Saati degistirme)
Bilgisayarin tarihi ve saati bu iki komutla ögrenilip degistirilebilir. Date tarihi, Time ise saati belirtmek için kullanilir.
Date yazarsaniz asagidaki gibi önce su anki tarih gösterilecek ve yeni tarihi girmeniz istenecektir. Eger tarihi degistirmek istemiyorsaniz Enter tusuna basarak geçebilirsiniz.
C:\>date
Geçerli tarih per 18/07/1998
Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_
C:\>date
Geçerli tarih per 18/07/1998
Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_
DOSKEY
DOS’ta bütün komutlari klavyeden girmemiz gerekir. Her sefer uzun uzadiya komut yazmak bazen sikici olabilir. Bunun yerine Doskey programini bilgisayar açilirken bir kez çalistirarak DOS’un yazdiginiz komutlari hatirlamasini saglayabilirsiniz. Bu programi bilgisayarin her açilisinda çalistirabilmek için Autoexec.bat dosyasina yazabilirsiniz. Bu dosya içine C:\windows\command\doskey satirini ekleyin. Bundan sonra yukari ve asagi tuslarini kullanarak daha önce yazdiginiz komutlara kolayca ulasabilirsiniz.
DOS ortaminda iken DOSKEY.COM programini çalistirmak için bu dosyanin bulundugu dizin içine gidilir ve adi yazilarak enter tusuna basilir.
COPY, XCOPY, DISKCOPY (KOPYALAMA)
COPY komutu ile dosyayi diskete, disketten harddiske, yaziciya veya ekrana kopyalayabilirsiniz. Copy Kaynak Hedef
Seklinde, çogunlukla iki parametre ile kullanilir. Birincisi kopyalanacak olan, ikincisi kopyalanilacak olan yeri belirler.
Copy medya.exe a:
Aktif dizindeki medya.exe isimli dosyayi diskete kopyalar.
Copy a:medya.exe c:
Disketteki medya.exe isimli dosyayi harddiske kopyalar.
Copy medya.exe tunç.exe
medya.exe isimli dosyayi ayni yere tunç.exe adiyla kopyalar.
Copy a:medya.exe
Disketteki medya.exe isimli dosyayi komutun yazildigi yere kopyalar.
Copy *.* a:
Içinde bulunulan dizindeki tüm dosyalari diskete kopyalar.
Copy a:*.* c:
Disketteki bütün dosyalari harddiske kopyalar.
Copy Autoexec.bat con
Autoexec.bat dosyasini ekrana kopyalar. (Con ekran için kullanilan isimdir. Ekrana kopyalamak içini göstermek anlamindadir.)
Copy *.bat con
Bat uzantili tüm dosyalari ekrana kopyalar.
Copy Con a.ekr
Burada kaynak ekran, hedef ise bir dosyadir. Yani ekrani a.ekr dosyasina kopyalamasini istiyoruz. Bu durum copy komutu için özel bir durumdur ve bir dosyaya yazi yazmak için kullanilir. Bu komutu yazdiktan sonra F6 tusuna basana kadar yazdiginiz bütün harfler a.ekr dosyasina yazilacaktir. Örnek olarak asagidaki satirlari yazarak bir bat dosyasi hazirlayalim.
Copy con a.bat
@echo off
echo selamlar
echo güle güle
Bu satirlari dikkatli bir sekilde yazin, çünkü bir satiri yazdiktan sonra o satira tekrar geri dönme sansiniz yok. F6 tusuna ve Enter’e basin ve kaydedin. Ve olusturdugunuz dosyanin adini yazarak çalistirin.
Copy a.bat prn
Bu satir a.bat dosyasini yaziciya gönderecektir. (Pr n kelimesi yazici için kullanilir. Yazicinizin bagli oldugu porta göre LPT1, LPT2, COM1, COM2 de kullanabilirsiniz. ) ekrandaki görüntüyü yaziciya göndermek için Print Screen tusuna basabilirsiniz.
Copy komutu ile bir dosyayi kopyalarken hata testi de yapilmasini saglayabilirsiniz. Özellikle diskete kopyalarken bu testi yaptirmaniz iyi olur. Hata testi yapmasi için /V parametresi kullanilir.
Copy medya.exe a: /v
medya.exe dosyasini diskete hata testi yaparak kopyalamasini istiyoruz. Bu islem dosyayi diskete kopyalarken ayni zamanda yazdigini da okuyarak dogru okunup okunmadigini kontrol eder. Diskette bozuk kesimler varsa yazdigini okuyamayacak ve hata verecektir. Islemi iptal ederek saglam bir disket kullanin veya disketin içinde önemli bilgiler yoksa disketi formatlayin ve ve hatali ksimlarin isaretlenmesini sagladiktan sonra tekrar kopyalayin.
Kopyalama yaparken kopyalanilan yerde ayni isimli bir dosya varsa onun üzerine yazilip yazilmayacagi sorulur.
C:\a.bat üstüne yazilsin mi (Evet/Hayir/tüMü)?
E harfi Evet, H harfi Hayiir veya M harfi ile bütün dosyalarin tek tek sorulmadan yazilmasi saglanabilir.
XCOPY komutu da kopyalamak için kullanilir. Copy komutunda farkli olarak daha hizlidir ve alt dizinleriyle birlikte kopyalayabilir. Copy komutu bir iç komut olmasina ragmen Xcopy komutu dis komuttur ve XCOPY.EXE dosyasinin bulunmasi gerekir.
Xcopy komutunun kullanimi da copy komutu gibidir. Farkli olarak /S parametresi ile alt dizinlerin kopyalanmasi da saglanabilir.
Xcopy a:*.* /s c:
Disketteki bütün dosyalari alt dizinlerdekilerle beraber c: sürücüsüne kopyalar. Xcopy’nin avantaji daha hizli kopyalayabilmesi ve alt dizinlerle birlikte kopyalayabilmesidir.
DISKCOPY komutu ise daha farklidir. Bir disketin aynisini bir baska diskete kopyalamak için kullanilir. Diskcopy ile çogaltilan disketler tamamen birbirinin aynisidir.
Diskcopy a: a:
Komutu ile a sürücüsünde bulunan disket çogaltilabilir. Bu islem sirasinda önce orjinal disket okunur, daha sonra diger disketin takilmasi istenerek bu diskete yazilir. Okuma islemi tek seferde bitmemisse tekrar ilk disket istenerek kalan kisim da okunarak diger diskete yazilir.
Diskcopy isleminde hedef disket içindeki tüm dosyalar kopyalama isleminden önce bilgisayar tarafindan silinir.
Bu programin ismi DISKCOPY.COM’dur.